76. rocznica bitwy pod Ewiną

Środowiska lewicowe uczciły 13 września pamięć bohaterów jednej z największych bitew partyzanckich II wojny światowej na ziemiach polskich – starcia pod Ewiną.

76 lat temu w okolicach tej niewielkiej wsi pod Radomskiem oddziały 3 Brygady Armii Ludowej im. Józefa Bema odparły przeważające siły Wehrmachtu.

Pamięć o wielkich bitwach partyzanckich jesieni 1944 r., stoczonych głównie siłami komunistycznej Armii Ludowej, wypierana jest ze świadomości społecznej Polaków w wyniku polityki historycznej IPN. Trwa jednak na poziomie lokalnych społeczności.

Dla mieszkańców okolic Ewiny rocznica bitwy wciąż pozostaje ważnym wydarzeniem. W tegorocznych obchodach wzięło udział kilkaset osób, w tym przedstawiciele miejscowych władz samorządowych, nie tylko okolicznych gmin, ale także powiatu radomszczańskiego i miasta Radomsko.

Organizatorom nie przeszkodziły nawet obostrzenia związane z pandemią koronawirusa. Główny organizator uroczystości, lider SLD w powiecie radomszczańskim Arkadiusz Ciach powiedział nam:

Daliśmy sobie z tym radę. Uroczystości podzielone były na trzy oddzielne imprezy, teren podzieliliśmy na wygrodzone strefy, miejsce dla każdego uczestnika było specjalnie oznakowane. Zachowaliśmy dystans społeczny i obowiązek maseczkowy.

To właśnie lokalna organizacja Sojuszu Lewicy Demokratycznej od dziesięciu lat kontynuuje tradycję obchodów. Na uroczystości przybyła delegacja Komunistycznej Partii Polaki a także Polskiej Partii Socjalistycznej, która nawiązała do udziału w III Brygadzie AL oddziału Socjalistycznej Organizacji Bojowej.

Stoisko edukacyjne, prezentujące elementy wyposażenia i uzbrojenia partyzantów, zaprezentowało Stowarzyszenie Historia Czerwona. Wieńce pod pomnikiem złożyły delegacje samorządowców, leśników, strażaków, różnorodnych organizacji społecznych, młodzieżowych i paramilitarnych, klubów motocyklowych oraz wojskowi z rosyjskiego attachatu wojskowego. Niestety, trudności z dotarciem na pole bitwy mieli w tym roku kombatanci z Warszawy, którym Wojsko Polskie odmówiło, pod pretekstem pandemii, udostępnienia autokaru.

Po części oficjalnej rozpoczął się wiejski festyn z występami zespołów ludowych, piwem, grochówką ze strażackiego kotła i atrakcjami dla dzieci. Plebejski charakter i mocne zakorzenienie środowiska lewicowego wśród lokalnej społeczności stanowi cenny i specyficzny rys ewińskich obchodów. Arkadiusz Ciach zwraca uwagę, że integracji miejscowych wokół lewicowej tradycji partyzanckiej sprzyja fakt, że większość żołnierzy III Brygady AL stanowili miejscowi chłopcy. „To jest nasza pamięć, nasza historia” – podkreśla.

Bitwa pod Ewiną miała miejsce w dniach 12-13 września 1944 r. Partyzanci 3 Brygady Armii Ludowej im. Józefa Bema zadali znaczne straty przeważającym siłom wojsk okupacyjnych.

W starciu poległo 12 partyzantów a 11 odniosło rany, podczas gdy straty niemieckie wyniosły około 100 zabitych i 200 rannych. W skład brygady wchodziły m.in. pododdziały Batalionów Chłopskich i Socjalistycznej Organizacji Bojowej oraz żołnierze radzieccy.