Armia Czerwona

Armia Czerwona – Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona (ros. Рабоче-крестьянская Красная армия, Rabocze-krest’janskaja Krasjnaja armija RKKA) – pod tą nazwą występowały były siły zbrojne Rosji Radzieckiej, następnie stanowiły wojska lądowe w latach 1918–1922. W latach 1922-1946 Armia Czerwona to były lądowe siły zbrojne ZSRR. Od 1946 roku Armia Czerwona zmieniła nazwę na Armię Radziecką. 

Armia Czerwona powstała z Gwardii Czerwonej (powstałej w marcu 1917 r.) po przejęciu władzy przez komunistów rosyjskich w czasie Wielkiej Rewolucji Socjalistycznej. Była to oficjalna nazwa rodzajów sił zbrojnych: wojsk lądowych i sił powietrznych, które razem z marynarką, oddziałami NKWD (wojskami pogranicznymi, wojskami wewnętrznej ochrony republiki i Państwowej Straży Konwojowej) stanowiły siły zbrojne Rosji Radzieckiej a następnie ZSRR od 10 lutego/23 lutego 1918 do 25 lutego 1946.

Za datę utworzenia Armii Czerwonej przyjmuje się 23 lutego 1918 (w Federacji Rosyjskiej ten dzień obchodzony jest jako Święto Obrońcy Ojczyzny). Tego dnia rozpoczęto masowe przyjmowanie ochotników do Armii Czerwonej, utworzonej dekretem Rady Komisarzy Ludowych Rosji Radzieckiej  „O Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”, podpisanym dnia 15 stycznia/28 stycznia 1918.

W tworzenie Armii Czerwonej czynnie był zaangażowany Lew Trocki. Oficjalnie jej pierwszym głównodowodzącym mianowany został 4 września 1918 Jukums Vācietis – oficer armii rosyjskiej łotewskiego pochodzenia, którego 8 lipca 1919 zastąpił Siergiej Kamieniew.

Ogółem w Armii Czerwonej służyło też ponad 200.000 Polaków. Ponadto, ok. 15.000 Polaków było radzieckimi partyzantami. Ponad 5000 Polaków działało na Białorusi, w tym 703 zostało odznaczonych przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR. Na Ukrainie w ruchach partyzanckich działało ponad 7000 Polaków. Z partyzantami współpracowało kilkadziesiąt tys. Polaków w Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy.